Projekt Planu Współpracy z Polonią

Zakłada on m.in. bezstronność w podziale środków finansowych na cele związane z Polonią, skuteczne gospodarowanie tymi pieniędzmi, działanie w sferze praw mniejszości narodowych.

Pod koniec stycznia Sejm uchwalił budżet na 2012 r., zgodnie z którym 65,6 mln zł na współpracę z Polonią i Polakami za granicą zostało przeniesione z Kancelarii Senatu do MSZ. Budżet omawiany jest teraz w Senacie. W nieoficjalnych rozmowach senatorowie PO nie wykluczają złożenia poprawki, która przynajmniej część tych pieniędzy pozostawiłaby do dyspozycji Kancelarii Senatu. 

Projekt Planu Współpracy z Polonią i Polakami za granicą - jak poinformowano na stronie internetowej MSZ - został przekazany do konsultacji wszystkim partnerom, którzy w ciągu ostatnich pięciu lat korzystali z senackich środków na opiekę nad Polonią i Polakami, a także do tych, którzy w Senacie złożyli swoje projekty już na 2012 r. 

Wśród głównych zasad Planu Współpracy z Polonią i Polakami na 2012 r. wymieniono m.in. nadrzędność interesu państwa polskiego, poszanowanie lojalności obywatelskiej osób polskiego pochodzenia wobec państw ich zamieszkania, działanie na rzecz realizacji standardów międzynarodowych w sferze praw mniejszości narodowych i praw człowieka. 

Zasadą ma być też bezstronność i obiektywizm w rozdziale środków finansowych oraz równość szans wszystkich podmiotów chcących działać na rzecz polskości, a także maksymalnie skuteczne gospodarowanie pieniędzmi oraz jawność i przejrzystość wydatkowanych środków. 

Dokument obejmuje cztery obszary tematyczne współpracy z Polonią i Polakami. Pierwszy dotyczący edukacji, zwraca uwagę na zapewnienie osobom polskiego pochodzenia możliwości nauki języka polskiego oraz upowszechniania wiedzy o Polsce. "Ogromne znaczenie ma systemowe rozwiązanie zadania (dotyczącego) promocji języka polskiego i nauczania go, jako obcego oraz drugiego, także wśród Polonii i Polaków za granicą i rodzin mieszanych" - czytamy w projekcie. Pomagać w tym mają polskie instytucje odpowiedzialne za upowszechnianie znajomości języka polskiego za granicą. 

W projekcie podkreślono, że istotne jest także wspieranie dalszego rozwoju zagranicznych katedr polonistyki i studiów polskich na poziomie uniwersyteckim oraz polskich nauczycieli i lektorów pracujących za granicą. Aby zapewnić młodym ludziom możliwość lepszego poznania Polski i języka ojczystego mają być m.in. organizowane pobyty edukacyjno-wypoczynkowego w Polsce. 

W ramach drugiego obszaru, dotyczącego wspierania środowisk polskich, mają być podejmowane działania polegające m.in. na ochronie praw mniejszości polskich, pomocy dla osób represjonowanych i poszkodowanych, popieraniu aktywności tradycyjnych organizacji polonijnych. 

"We wszystkich działaniach (...) powinny być uwzględniane elementy wsparcia demokracji, a także aktywności obywatelskiej Polonii" - podkreślono w projekcie. Zwrócono w nim uwagę na wspieranie procesów służących mobilizacji Polaków za granicą do aktywnego włączenia się w życie społeczne, kulturalne, ekonomiczne i polityczne krajów, w których zamieszkują. 

Trzeci obszar, dotyczący komunikacji, kultury, promocji i mobilizacji, ma się koncentrować głównie wokół mediów elektronicznych. "Sieć staje się miejscem wielu nowych inicjatyw na rzecz podtrzymywania trwałej więzi z Polską i daje szansę na integrację Polonii wokół polskich spraw na skalę globalną" - zaznaczono w projekcie. 

Działania w tym obszarze będą obejmowały m.in. rozwój mediów polonijnych, promowanie polskiej nauki, turystyki, sportu także poza środowiskami polskimi, upowszechnianie polskiej kultury. W organizacji tych przedsięwzięć mają brać udział zarówno polscy studenci, jak i osoby nie znające języka polskiego. 

Czwarty obszar tematyczny dotyczy dziedzictwa narodowego i kulturowego. Rejestracja i dokumentacja zabytków polskiej kultury, digitalizacja zbiorów, prace inwentaryzacyjne w terenie, prace konserwatorskie i remontowe, pomoc organizacjom polonijnym i instytucjom wychodźczym prowadzącym działalność w zakresie nauki, kultury i ochrony polskiego dziedzictwa za granicą - to niektóre z działań, które mają być podejmowane na rzecz zachowania dziedzictwa narodowego. 

Ponadto w projekcie wyodrębniono 13 geograficznych obszarów współpracy. Objęły one zarówno pojedyncze państwa jak Białoruś, Litwa oraz grupy krajów, m.in. Niemcy i Austrię, USA i Kanadę, Wielką Brytanię i Irlandię, Brazylię i Argentynę, Czechy, Rumunię, Łotwę i Estonię. 

W każdym z wymienionych państw lub grupie krajów mają być realizowane priorytety, które zostały wyszczególnione w projekcie Planu Współpracy z Polonią i Polakami za granicą na 2012 r. 

Jeśli chodzi o Białoruś, w obszarze edukacja najważniejszym priorytetem jest m.in. nauczanie w języku polskim oraz promocja języka polskiego. Drugi priorytet dotyczy doskonalenia kadry nauczycielskiej, a trzeci organizacji pobytów edukacyjno-wypoczynkowych. 

W przypadku Wielkiej Brytanii i Irlandii w obszarze dotyczącym wspierania środowisk polskich najważniejszym zadaniem jest udzielanie pomocy pracownikom migrującym, upowszechnianie wiedzy na temat ich praw. Drugim priorytetem jest działanie na rzecz udziału Polaków w życiu społecznym, kulturowym, politycznym kraju, w którym mieszkają, a trzecim wspieranie funkcjonowania organizacji polskich i polonijnych.