Co zrobić, by wziąć udział w głosowaniu, jeśli mieszkamy poza granicami Polski?
Przede wszystkim zarejestrować się do spisu wyborców w okręgu konsularnym, który jest prowadzony przez konsula. Można to uczynić w bardzo prosty sposób, przy użyciu narzędzia, które jest już dobrze znane Polakom mieszkającym za granicą i podróżującym za granicę. System elektroniczny o nazwie e-wybory pozwala łatwo i szybko zarejestrować się w spisie.
Innym sposobem na zgłoszenie się do spisu jest wysłanie maila do Urzędu Konsularnego z załączoną fotografią bądź skanem odręcznie podpisanego wniosku o ujęcie w spisie.
Można też pocztą tradycyjną przesłać do konsula podpisany odręcznie wniosek o ujęcie w spisie albo przyjść do Urzędu Konsularnego, na miejscu wypełnić taki wniosek i złożyć odręczny podpis.
Do kiedy mamy czas na rejestrację?
Na rejestrację mamy czas do 5 dnia przed dniem głosowania, czyli do 13 maja.
Czy jesteśmy zobligowani do wyboru komisji wyborczej położonej najbliżej naszego miejsca zamieszkania czy możemy wybrać dowolną komisję?
Możemy wybrać dowolną komisję, mamy tu swobodę.
Korzystając z e-wyborów proszę korzystać z podpowiedzi. Podpowiedź polega na tym, że system informuje jak dużo osób zgłosiło się już do spisu dla danego obwodu głosowania. Dzięki temu będziecie Państwo mieli obraz czy będzie to obciążona komisja, mniej obciążona albo całkiem wolna od perspektywy kolejek.
Czy jeśli w dniu wyborów ktoś będzie przebywał poza miejscem zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie, bo na przykład wyjedzie na urlop czy w delegację, czy wciąż będzie mógł oddać głos w innej komisji położonej gdzieś daleko od miejsca zamieszkania?
Osoby, które zamierzają zmieniać miejsce pobytu przed dniem głosowania zachęcamy do tego, żeby wystąpiły o zaświadczenie o prawie do głosowania. Takie zaświadczenia można uzyskać w dowolnym urzędzie gminy w Polsce albo w dowolnym urzędzie konsularnym za granicą. O zaświadczenie można wnioskować do 15 maja, do trzeciego dnia przed dniem głosowania.
Czy w przypadku drugiej tury wyborów to zaświadczenie także będzie ważne?
Tak jest. Występując o zaświadczenie przed pierwszą turą wyborów otrzymujemy dwa formularze zaświadczenia ważne na pierwszą turę i ewentualną drugą.
Uwaga! Zaświadczenie wydaje się tylko raz. Należy dbać o to, żeby nie uległo zniszczeniu, nie zostało zagubione.
Wielu Polaków bierze czynny udział w brytyjskich wyborach i jest już przyzwyczajonych do głosowania przez pocztę. Czy w przypadku polskich wyborów też mamy taką możliwość?
Nie ma takiej możliwości w 2025 roku. Głosujemy wyłącznie osobiście w obwodach głosowania.
Jak będzie wyglądała organizacja samych wyborów? Ile będzie komisji obwodowych w Zjednoczonym Królestwie? Gdzie spodziewa się pani największego ruchu?
Mamy w tym roku na terytorium Zjednoczonego Królestwa ponad 108 komisji wyborczych. W londyńskim okręgu konsularnym aż 62. To rekordowa liczba.
Gdzie spodziewamy się kolejek? Mam nadzieję, że kolejek nie będzie, ponieważ obwodów głosowania jest tak dużo, że wszyscy wyborcy będą mieli możliwość zagłosowania bez konieczności długiego oczekiwania, ale z kolejkami w określonych godzinach należy się liczyć, ponieważ wyborcy mają swoje preferencje do tego, żeby głos oddawać w godzinach przedpołudniowych, w godzinach bliskich porze obiadowej. Te godziny z reguły są oblegane przez wyborców i konieczność oczekiwania na oddanie głosu może się pojawić.
Oprócz zapisów do spisu wyborców trwa także nabór członków komisji wyborczych. Kto i jak może zostać członkiem takiej komisji?
Na swoich stronach w mediach społecznościowych zachęcamy wyborców do tego, żeby zgłaszali się do pracy w komisjach wyborczych. Tylko w londyńskim okręgu konsularnym potrzebujemy ponad 700 osób, które będą wykonywały funkcje członków obwodowych komisji. A zatem sami wyborcy mogą się zgłaszać do konsulów proponując swoje kandydatury.
O tym, jakie są formalności związane z członkostwem w komisjach informujemy na stronach konsulatu. Przede wszystkim trzeba mieć ważny polski dokument tożsamości, paszport bądź dowód osobisty, mieć ukończone 18 lat i być wyposażonym w prawo do udziału w wyborach, czyli nie być pozbawionym praw publicznych, mieć przywilej obywatelski oddawania głosu. To są podstawowe wymagania.
Poza tym trochę formalności związanych z koniecznością wypełnienia druku oświadczenia, ale to jest dosyć prosta procedura. Poza tym do pracy w komisjach mają prawo, charakteryzujące się pierwszeństwem zgłaszania swoich kandydatów, przedstawiciele zarejestrowanych komitetów wyborczych kandydatów w wyborach. W Zjednoczonym Królestwie komitety wyborcze często korzystają z tej opcji i zgłaszają własne kandydatury.
Komitety wyborcze mogą zgłaszać swoich kandydatów do 28 kwietnia. Później, jeśli będzie brakowało członków komisji, może je uzupełnić konsul. Na jakich zasadach odbywa się takie uzupełnianie?
Uzupełnianie odbywa się przy wykorzystaniu tego zasobu osób, które się do nas zgłoszą, które zadeklarują gotowość pracy w obwodowej komisji.
Z wyprzedzeniem informujemy o takiej możliwości i zachęcamy do rozważenia takiej opcji.
Czy jest taka możliwość, że członków komisji będzie za mało?
Nie, nie wydaje się, żeby było takie zagrożenie. W Wielkiej Brytanii żyje naprawdę bardzo wielu Polaków i bardzo wiele osób wykazuje się taką pro-obywatelską postawą, chęć uczestniczenia w tych procesach, które są dla Polski ważne.
Jakie zadania mają członkowie komisji wyborczych?
Muszą przeprowadzić głosowanie i ustalić wyniki wyborów w obwodzie. Zadanie dosyć trudne, szczególnie w takich obwodach głosowania, gdzie wielu wyborców bierze udział. W Wielkiej Brytanii jest wiele osób, które już mają doświadczenia pracy w komisjach wyborczych. Chętnie do tego doświadczenia wracają przy okazji kolejnych wyborów.
Praca w komisji wyborczej, nie sposób tego ukryć, nie jest pracą łatwą. Przez cały dzień, od godziny 6:00, członkowie komisji są już do dyspozycji w lokalach wyborczych. O godzinie 21:00 lokale zamykają się dla wyborców i trwa ustalanie wyników głosowania.
Mam nadzieję, że w tym roku to ustalanie będzie przebiegało bardzo sprawnie i w nocy z niedzieli na poniedziałek będziemy znali wyniki głosowania. Członkowie komisji pracują od godziny 6:00 w lokalach wyborczych, ale lokale wyborcze dla wyborców są otwarte w godzinach 7:00 - 21:00.
Czy praca w komisji wymaga jakiegoś wcześniejszego przeszkolenia?
Jak najbardziej tak. To jest jedno z zadań Urzędu Konsularnego, żeby jak najlepiej przygotować członków komisji wyborczych. Ogromną rolę odgrywa Państwowa Komisja Wyborcza w tym procesie. Przy każdych wyborach przygotowuje szczegółowe wytyczne dla obwodowych komisji wyborczych.
Na jakie wynagrodzenia mogą w tym roku liczyć członkowie komisji wyborczych?
W pierwszej turze członkowie komisji wyborczych otrzymują 180 funtów. To dieta dla członka komisji wyborczej. W drugiej turze wartość diety jest niższa. Wynosi 75% kwoty należnej w pierwszej turze.
Problemem podczas poprzednich wyborów było długie oczekiwanie na zatwierdzenie policzonych głosów przez Państwową Komisję Wyborczą w Warszawie. Czy jest szansa, że tym razem uda się uniknąć tego problemu?
Szczerze mamy taką nadzieję. Istotnie zdarzyło się tak w 2023 roku przy okazji wyborów do Sejmu i Senatu, że komisje za granicą dosyć długo czekały na zaakceptowanie protokołów z wynikami głosowania. Od tej pory nastąpiło sporo zmian organizacyjnych w Krajowym Biurze Wyborczym, w jego delegaturze w Warszawie. Już w wyborach do Parlamentu Europejskiego nie odnotowano żadnej zwłoki przy przyjmowaniu wyników głosowania. To się odbywało płynnie, bardzo szybko i na takie szybkie procesowanie z protokołami mamy nadzieję także w tym roku.
Powiedzmy teraz jak będzie wyglądał sam dzień głosowania. Wspomniała już pani o godzinach otwarcia komisji wyborczych. Jeszcze je przypomnimy. Jak też prawidłowo wypełnić kartę do głosowania?
Godzina 7:00 otwarcie lokali wyborczych. Godzina 21:00 lokale wyborcze są zamykane dla wyborców. Mówimy tu o czasie londyńskim.
Jak prawidłowo oddać głos? Instrukcję prawidłowego oddania głosu wyborcy znajdą w lokalu wyborczym. Przygotuje ją Państwowa Komisja Wyborcza. Ponadto na karcie do głosowania w jej dolnej części będzie wskazanie jak prawidłowo oddać głos. Należy się zapoznać z tą instrukcją i postępować zgodnie z nią.
Czy ma to znaczenie, czy postawimy krzyżyk, czy ptaszka przy określonym kandydacie?
Mamy zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami w kratce postawić znak X, to znaczy dwie przecinające się linie.
Jakim dokumentem możemy potwierdzić swoją tożsamość? Czy prawo jazdy będzie wystarczało, by oddać głos?
Nie, kodeks wyborczy nie pozostawia w tym zakresie wątpliwości - ważny paszport Rzeczypospolitej Polskiej albo ważny dowód osobisty.
Dzień wyborów to także pracowity dzień dla pracowników Wydziału Konsularnego. Jakie wyzwania czekają tego dnia na Pani zespół?
To jest bardzo trudne pytanie. To nie tylko dzień wyborów. Ta nasza praca związana z przygotowaniem wyborów rozpoczęła się już kilka miesięcy temu. Pracujemy bardzo intensywnie w tej chwili. Wielkie wyzwania logistyczne, duży proces organizacyjny, także praca związana z dbałością o procedury, z dbałością o legalność całego procesu. Szereg kontaktów z Polakami, z osobami, które są tu aktywne w środowiskach polskich. Z administratorami przestrzeni, w których organizujemy lokale wyborcze, z firmami, które będą nas wspomagały przy realizacji zamówień, jak choćby wydruk kart do głosowania, czy usługi transportowe. To duże wyzwanie organizacyjne, które rzeczywiście każde wybory przynoszą dla Urzędu Konsularnego.
Jak zachęciłaby pani Polonię do udziału w wyborach prezydenckich?
Urząd Prezydenta to naprawdę ważna funkcja w naszym porządku konstytucyjnym. Prezydent to postać rozpoznawana, ważna dla każdego Polaka. Należy korzystać z praw wyborczych i wykonać obywatelski obowiązek, zarejestrować się w spisie wyborców, jeśli jesteśmy za granicą, i udać się do lokalu wyborczego, przyjąć kartę do głosowania i wybrać najlepszego kandydata.
Przypominam, wybory prezydenckie odbędą się 18 maja. Osoby, które chcą oddać głos za granicą muszą zarejestrować się w spisie wyborców do 13 maja. Najłatwiej zrobić to przez portal e-wybory.
Dziękuję za rozmowę.
Napisz komentarz
Komentarze