Cukrzyca powoduje wzrost poziomu glukozy we krwi, zwanej również cukrem we krwi.
„Jeśli poziom cukru we krwi przez długi czas utrzymuje się powyżej górnego pułapu, może to spowodować uszkodzenić naczyń krwionośnych, tętnicy, narządów i tkanek, również tych znajdujących się w siatkówce w tylnej części oka” – mówi dr Mensah. „Gdy dojdzie do uszkodzenia naczyń krwionośnych w oczach, może to spowodować uszkodzenie siatkówki, która potrzebuje właściwego przepływu krwi, byśmy mogli widzieć.
„Nie wszystkich zmagających się z cukrzycą dotknie ta choroba należy jednak pamiętać, że nieleczona może doprowadzić do utraty wzroku. Bezpłatne, regularne badania przesiewowe przeprowadzane przez NHS pozwalają na wczesne rozpoznanie i podjęcie ewentualnego leczenia, by chronić twój wzrok oraz zapobiec postępowi choroby lub go spowolnić”.
„Myślałam, że potrzebuję nowych okularów”
Bernadette Warren (55 l.) z Surrey, rozpoczęła leczenie zaburzenia wzroku w 2016 r., 20 lat po zdiagnozowaniu u niej cukrzycy typu 1.
„Badanie przesiewowe oczu w kierunku cukrzycy jest bardzo ważne, ponieważ choroba ta zwykle nie daje żadnych objawów” – mówi Bernadette. „Organizm już szwankuje, a ty nie jeszcze tego nie odczuwasz”.
Mama dwójki dzieci we wczesnym stadium retinopatii cukrzycowej nie wymagała leczenia. Zauważyła jednak pojawiające się trudności z czytaniem.
Sądzac, że potrzebuje po prostu nowych okularów, umówiła się na badanie wzroku. Optyk zauważył jednak zmianę stanu jej zdrowia i skierował na pilną wizytę u okulisty, który zdiagnozował poważne powikłanie oka zwane cukrzycowym obrzękiem plamki.
Poziom cukru we krwi był prawidłowy, a jednak nie widziałam zbyt dobrze. Myślałam, że potrzebuję nowych okularów do czytania, ale odwlekałam wizytę u okulisty.
„Kiedy zdiagnozowano u mnie utratę wzroku, konsekwencje były ogromne. Nikt nie chce przecież stracić wzroku. Płakałam przez sześć miesięcy”.
„Dla swojego dobra oraz dla dobra mojego męża i dzieci i innych wokół mnie, postanowiłam jednak obrócić całą sytuację w pozytywną rzecz w swoim życiu. Było to trudne, ale udało się dzięki wparciu jakie otrzymałam.”
Kto powinien wziąć udział w badaniu przesiewowym?
Chorzy na cukrzycę, powyżej 12. rok życia, są zapraszani na okresowe badania co roku, ewentualnie co dwa lata. Częstotliwość zależy od wyników dwóch poprzednich badań przesiewowych.
„Ćwiczenia fizyczne, rzucenie palenia oraz utrzymywanie ciśnienia krwi i cholesterolu na prawidłowym poziomie pomagają zmniejszyć ryzyko cukrzycowej choroby oczu i innych problemów” – mówi dr Mensah. „Badanie wzroku u diabetyków jest konieczne od 12. roku życia, niezależnie od tego, czy chorujesz na cukrzycę od dłuższego czasu, czy nie.
„Osoby pochodzące z Azji Południowej, Afryki i Karaibów są bardziej narażone na cukrzycę typu 2, często też już w młodszym wieku. Oznacza to, że żyją z tą chorobą dłużej, a co za tym idzie, są narażone na ryzyko powikłań przez dłuższy okres ich życia.
„Fakty przemawiają więc za tym, że osoby te mogą być również bardziej podatne na rozwój retinopatii cukrzycowej. Przyczyna występowania tych różnic jest złożona, dlatego jeśli kwalifikujesz się do badania przesiewowego wzroku w kierunku cukrzycy, nie odwlekaj wizyty – może ona uratować twój wzrok.
„Dobra pielęgnacja oczu oznacza także regularne wizyty u optyka. Jeśli pomiędzy wizytami przesiewowymi oczu u diabetyka zauważysz jakiekolwiek zmiany, natychmiast skontaktuj się ze swoim optometrystą lub optykiem w celu konsultacji.”
Zobacz video Guy’s and St Thomas’s NHS Foundation Trust in London, które pokazuje, jak wygląda badanie wzroku.
Więcej informacji można także znaleźć na stronie NHS
Życie z cukrzycą
Bernadette, była nauczycielka, prowadzi grupę wsparcia dla osób z cukrzycową utratą wzroku. Mówi: „Kiedy otrzymujemy diagnozę: cukrzyca, dowiadujemy się także o powikłaniach, które przerażają".
„Mówi się o tym, co należy zrobić, by uniknąć tych powikłań, ale często odnosimy wrażenie, że sami jesteśmy sobie winni. Koniecznie jednak należy pozbyć się tego piętna”.
Zgadza się z tym dr Bharan Kumar, lekarz pierwszego kontaktu pracujący w Slough w Berkshire.
„Świadomość zachorowania na cukrzycę może być drugocąca i wpływać na samopoczucie (zwłaszcza gdy występują powikłania), nie bój się jednak powiedzieć jeśli czujesz, że cię to przytłacza.”
„Jesteśmy tutaj, aby ci pomóc. Przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami i badanie poziomu cukru we krwi oznacza, że współpracując pomożemy ci utrzymać bezpieczny, stały poziom cukru, zmniejszając tym samym ryzyko powikłań".
Bernadette dodaje: „Ludzie boją się złych wieści. Jednak badania przesiewowe i kontrolne pod kątem cukrzycy są pozytywnym doświadczeniem – jeśli pojawia się problem, oznacza to, że możesz rozpocząć leczenie, a dostępnych jest wiele nowych leków i metod leczenia".
Badania przesiewowe i kontrole u osób chorych na cukrzycę typu 1 i typu 2 obejmują:
• Badanie wzroku u diabetyków
• Badania krwi co 3–6 miesięcy w celu sprawdzenia poziomu cukru we krwi
• Coroczne badanie stóp (by zachować zdrowe stopy)
• Coroczne badanie i kontrola stanu zdrowia – obejmuje: pomiar wagi, ciśnienia krwi i sprawdzenie pod kątem prawdopodobieństwa występowania innych chorób związanych z cukrzycą.
„Uczestnictwo w badaniach przesiewowych i regularne kontrole pomogą zidentyfikować ryzyko powikłań lub wczesne ich oznaki, by na początkowym etapie rozpocząć ewentualne leczenie. Pomiędzy wizytami kontrolnymi należy udać się do przychodni lekarskiej jeśli dokucza ci złe samopoczucie, masz niegojące się rany lub nawracające infekcje – nie czekaj wówczas na rutynową konsultację – mówi doktor Kumar.
„Ponieważ cukrzyca naraża cię na ryzyko powikłań w wyniku zarażenia powszechnymi wirusami, takimi jak grypa i COVID-19 lub odra, zalecam również sprawdzenie, czy masz aktualne szczepienia”.
Wsparcie:
• Jeśli zażywasz leki na cukrzycę, masz prawo do bezpłatnych recept po okazaniu zaświadczenia lekarskiego (medical exemption certificate). Skontaktuj się z infolinią NHS Help with Health Costs pod numerem 0300 330 134.
• W przypadku utraty wzroku skontaktuj się z infolinią RNIB dzwoniąc pod numer 0303 123 9999 lub wyślij email na adres [email protected] albo poszukaj wsparcia w okolicy na stronie RNIB's Sightline Directory.
• Osoby z cukrzycowym obrzękiem plamki mogą dzwonić na infolinię The Macular Society pod numer 0300 303 0111
• Aby uzyskać pomoc lub poradę dotyczącą życia z cukrzycą, skontaktuj się z infolinią Diabetes UK pod numerem 345 123 2399 lub wyślij email na adres [email protected]
• Odwiedź stronę NHS, aby uzyskać dalsze informacje na temat utraty wzroku lub badań przesiewowych oczu u diabetyków, pomocy w rzuceniu palenia, lub ograniczenia spożycia alkoholu.
Czy wiesz, że?
Według Diabetes UK aż 850,000 osób w Wielkiej Brytanii może chorować na cukrzycę, nie zdając sobie z tego sprawy. Choroba często przebiega bezobjawowo. Warto zwrócić uwagę na:
• uczucie wzmożonego pragnienia
• potrzebę częstszego oddawania moczu, szczególnie w nocy
• poczucie zmęczenia
• utratę masy ciała i utratę mięśni
• rany lub infekcje, które się nie goją, lub częste epizody pleśniawki
• zaburzenia wzroku
Jeśli ty (lub ktoś, kogo znasz) cierpi na którekolwiek z powyższych objawów lub zdajesz sobie sprawę, że jesteś narażony na ryzyko zachorowania na cukrzycę, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem rodzinnym.
Cukrzyca typu 1 występuje, gdy organizm nie jest w stanie wytwarzać insuliny – hormonu regulującego poziom glukozy we krwi. Często diagnozuje się ją w dzieciństwie, ale może dotknąć osoby w każdym wieku.
Cukrzyca typu 2 występuje, gdy organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub nie może jej właściwie wykorzystać. Można to powiązać z naszym stylem życia i wagą, ale można jej zapobiec.
Cukrzyca ciążowa może wystąpić w czasie ciąży, gdy organizm nie jest w stanie wytworzyć wystarczającej ilości insuliny. Zwykle ustępuje po porodzie, ale u niektórych kobiet w przypadku zajścia w kolejną ciążę istnieje ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
Dowiedz się, czy jesteś narażony na ryzyko zachorowania na cukrzycę, korzystając ze strony Diabetes UK’s Know your Risk tool.
