Z dwuczęściowej serii dowiemy się, jak szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) może chronić przed niektórymi nowotworami oraz, w połączeniu z regularnymi badaniami przesiewowymi, wyeliminować raka szyjki macicy. O swoich doświadczeniach opowiedzą lekarka GP dr Ewa Craven oraz Anne, matka dwójki dzieci.
43-letnia dziś Anne nie sądziła, że powinna zrobić na badania przesiewowe szyjki macicy, uważając, że jej to nie dotyczy, bo od dawna była w monogamicznym związku. Teraz jednak żałuje, że badań tych nie wykonała wcześniej.
%5B1%5D.png)
"Obawiałam się wyników badania przesiewowego szyjki macicy. Dały mi jednak one kontrolę nad własnym zdrowiem i bez wątpienia uchroniły mnie przed nowotworem".
"Miałam świadomość, że badania przesiewowe szyjki macicy są ważne, ale w powszechnej opinii utarło się, że konieczne są tylko w przypadku regularnego współżycia seksualnego z mężczyznami. Uważałam, że skoro w moim przypadku nie wydarzyło się to od ponad dekady, to mogę zignorować zaproszenie na test".
"Miałam bardzo obfite miesiączki, ale starałam się ignorować rosnące poczucie, że coś może być nie tak. Kiedy jednak dostałam kolejne pismo z zaproszeniem na badanie przesiewowe szyjki macicy, zamiast je ignorować porozmawiałam na ten temat ze swoimi siostrami. ".
"Powiedziałam im, jak bardzo się boję i że minęło ponad 15 lat od czasu, gdy robiłam je po raz ostatni. Usłyszałam, że każda kobieta powinna je regularnie wykonywać i że ja też muszę to zrobić".
Czy badanie przesiewowe szyjki macicy jest dla mnie?
Dr Ewa Craven - ambasadorka zdrowia kobiet w Lancashire and South Cumbria Integrated Care Board, ma pełną świadomość tego, że wiele kobiet rezygnuje z tych ratujących życie badań, mimo że ich wykonanie trwa zaledwie kilka minut.
"Jeśli jesteś w wieku od 25 do 64 lat, masz szyjkę macicy i miałaś jakikolwiek kontakt seksualny - niezależnie od tego jak dawno – proszę, udaj się na badanie przesiewowe po otrzymaniu zaproszenia" – radzi dr Craven.
.png)
"Nie odkładaj tego przez pracę, obowiązki, obawy czy dezinformację. Coś może być nie tak, nawet gdy brak symptomów. Badania przesiewowe mogą pomóc w ochronie przed nowotworem i uratować twoje życie".
Jesteśmy tu dla ciebie
"Ponieważ zignorowałam wcześniejsze zaproszenia na badania przesiewowe, to po latach spodziewałam się najgorszego. Na szczęście odłożyłam obawy na bok i wiosną 2021 roku umówiłam się na wizytę. Pielęgniarka pobierająca moją próbkę zabrała mnie do prywatnego pomieszczenia, zachowała się profesjonalnie i zadbała o moją godność. Nie powiedziałabym, że było to przyjemne, ale na szczęście nic nie bolało i badanie zakończyło się w pięć minut" - wspomina Anne.
Doktor Ewa Craven chce zapewnić wszystkich, że personel NHS jest po to, aby pomóc w trakcie wizyty kontrolnej.
"Porozmawiaj w swojej przychodni z kimś, komu ufasz, jeśli obawiasz się pójścia na badanie lub potrzebujesz wsparcia z uwagi na traumatyczne doświadczenia z przeszłości, takie jak trudna ciąża czy molestowanie".
„Jest wiele rzeczy, które możemy zrobić, aby pomóc. Możemy zagwarantować, że twoim lekarzem będzie kobieta, a jeśli poczujesz się niekomfortowo – przerwać badanie".
"Podczas wizyty lekarz za pomocą wziernika i małej szczoteczki pobierze niewielką próbkę komórek z szyjki macicy. Jest to bezbolesne, ale jeśli czujesz się niekomfortowo, poproś o użycie wziernika o mniejszym rozmiarze. Pomocna może być także rozmowa z organizacją charytatywną, na przykład Jo’s Cervical Cancer Trust".
Badania przesiewowe szyjki macicy nie wykrywają raka
Badanie przesiewowe szyjki macicy nie jest badaniem nowotworowym.
"Próbki komórek pobrane podczas badania wysyłane są do laboratorium, gdzie sprawdza się je pod kątem HPV wysokiego ryzyka, który występuje także w ponad 99 proc. przypadków raka szyjki macicy" - tłumaczy dr Ewa Craven.
"W przypadku wykrycia wirusa HPV wysokiego ryzyka, próbka jest sprawdzana pod kątem nieprawidłowych zmian komórkowych. Nieleczone - mogą w przyszłości przekształcić się w nowotwór".
Co oznaczają wyniki badania przesiewowego szyjki macicy?
Większość osób otrzymuje wyniki z informacją, że nie są potrzebne żadne dodatkowe działania.
"Jeśli nie masz wirusa HPV wysokiego ryzyka, szansa na raka szyjki macicy jest bardzo niska. Wówczas kolejne zaproszenie na badania otrzymasz za 3 do 5. lat” - tłumaczy dr Craven.
.png)
„Jeśli w twojej próbce wykryto wirusa HPV, ale nie było żadnych dowodów na nieprawidłowe zmiany komórkowe, może być konieczne kolejne badanie za około 12 miesięcy".
"Jeśli w próbce wykryto zarówno HPV jak i nieprawidłowe zmiany komórkowe, może być konieczna kolposkopia. Jest to prosta procedura pozwalająca obejrzeć szyjkę macicy. W trakcie procedury może być wykonana biopsja, aby sprawdzić, jak duże zmiany zaszły w komórkach. Wykonuje się to po to, aby podjąć działania mające na celu zapobieganie nowotworowi".
"Badanie przesiewowe szyjki macicy przywróciło mi kontrolę nad zdrowiem"
Badanie przesiewowe szyjki macicy wykazało, że Anne miała wirusa HPV wysokiego ryzyka, który już spowodował nieprawidłowe zmiany w komórkach.
"Zalecono mi kolposkopię, ponieważ miałam HPV i nieprawidłowe zmiany komórkowe" - przekazała Anne.
Dr Ewa Craven wyjaśnia jednak, że "nie oznacza to, iż Anne miała raka". "Jeśli masz wirusa HPV i dowody na nieprawidłowe zmiany komórkowe, zespół medyczny porozmawia z tobą o kolejnych badaniach oraz zabiegach, które mogą być konieczne".
"Latem przeszłam kolposkopię. Wykonano biopsję szyjki macicy, a nieprawidłowe komórki usunięto laserowo".
"Komórki pobranie podczas biopsji miały stopień zmian od umiarkowanych do wysokich. Prawdopodobnie przekształciłyby się w nowotwór, gdyby ich nie usunięto".
"Dość szybko po pierwszej wizycie w celu usunięcia komórek ze zmianami miałam kolejne badanie. Komórki ze zmianami znów zostały wykryte i ponownie je usunięto".
"Naprawdę niepokoiło mnie tempo w jakim następowały kolejne zmiany Podczas wizyty u lekarza i szczerej rozmowie z konsultantką na temat tego, że wciąż miałam HPV i komórki o wysokim stopniu złośliwości, podjęłam decyzję o poddaniu się zabiegowi histerektomii".
"Po zabiegu w lipcu 2022 r. potrzebowałam sześciu tygodni na rekonwalescencję i nie mogłam podejmować aktywności fizycznej. Wciąż borykam się także z okresem okołomenopauzalnym, ale nie żałuję swojej decyzji".
"Najbardziej obawiałam się raka, ale badania przesiewowe szyjki macicy i kolposkopia dostarczyły mi informacji, których potrzebowałam, aby chronić swoje zdrowie i zapobiec nowotworowi. Badanie przesiewowe szyjki macicy uratowało mi życie. Przekonałam nawet moją żonę, aby również poszła na pierwsze w życiu badanie tego typu".
Eliminacja raka szyjki macicy
Organizacja charytatywna Jo’s Trust podała imformację że każdego dnia w Wielkiej Brytanii dwie kobiety tracą życie z powodu raka szyjki macicy, a dziewięć kolejnych otrzymuje jego diagnozę. Organ NHS England zobowiązał się do całkowitego wyeliminowania raka szyjki macicy do 2040 r.
"Aby wyeliminować raka szyjki macicy, musimy uczęszczać na badania przesiewowe, gdy otrzymujemy na nie zaproszenia, a także rozmawiać z naszą młodzieżą na temat znaczenia szczepień na HPV. Nie możemy dopuścić do tego, aby powstrzymał nas wstyd czy dezinformacja" - wskazuje dr Craven.
Zaproszenia na badanie
Kobiety z szyjką macicy w wieku od 25 do 64 lat będą automatycznie zapraszane za pośrednictwem listu na badania przesiewowe.
"Ten list wysłany będzie na adres, który jest zarejestrowany w przychodni, więc upewnijcie się, że jest on właściwy" - rekomenduje dr Craven.
"Jeśli nie masz swojego lekarza GP, nie otrzymasz automatycznie zaproszenia. Każdy jednak może zarejestrować się w przychodni za darmo. Nie potrzebujesz do tego stałego adresu zamieszkania ani wizy osiedleńczej".
"Jeśli masz szyjkę macicy, ale jesteś zarejestrowany w przychodni jako mężczyzna, porozmawiaj ze swoim lekarzem, aby uzyskać dostęp do badań przesiewowych piersi i szyjki macicy".
"Możesz mieć również możliwość wykonania badania przesiewowego w klinice typu walk-in oraz w klinikach zdrowia seksualnego".
"Oprócz badań przesiewowych, jeśli masz objawy takie jak nietypowa wydzielina, krwawienie po stosunku lub nietypowy ból w miednicy, umów się na dodatkową wizytę w przychodni lekarskiej. Jeżeli na szyjce macicy zostaną zauważone podejrzane zmiany, będziesz skierowany na dalsze badania".
Więcej informacji na temat szczepionek przeciwko HPV i programów badań przesiewowych NHS można znaleźć na stronie www.nhs.uk lub - w różnych językach i w łatwych do odczytania formatach - na stronie www.gov.uk/screening. Informacje na temat badań przesiewowych NHS dla osób trans i niebinarnych znajdują się na stronie www.gov.uk.
