„Natłok wskazówek jak to zrobić jest tak wielki, że trudno jest wybrać dla siebie odpowiednią metodę oraz oddzielić dezinformację od prawdziwych wiadomości” – mówi dr Ewa Craven, lekarka pierwszego kontaktu z Preston.
„Skupcie się na podstawowych sprawach – na tym co palicie, jecie i co pijecie (uwzględniając w tym swój stosunek do cukru i alkoholu) oraz na swojej codziennej aktywności fizycznej. Wprowadzanie małych zmian w każdej z tych kwestii może mieć niebagatelne znaczenie dla waszego zdrowia”.
Przecież jestem młody!
Choroby sercowo-naczyniowe (CVD) to ogólne pojęcie obejmujące zaburzenia w obrębie serca i/lub układu naczyń krwionośnych.
Wiele z nich jest związanych z procesem miażdżycowym w naczyniach krwionośnych (na przykład choroba niedokrwienna serca, udar mózgu, choroba naczyń obwodowych). Są one najczęstszą przyczyną zgonów na świecie – cztery na pięć zgonów z powodu chorób układu krążenia jest skutkiem zawału serca lub udaru mózgu.
„Prawie 49 milionów ludzi w UE cierpi na choroby układu krążenia. I nie dotyczy to tylko osób starszych” – mówi dr Craven. „Chociaż ryzyko zachorowalności wzrasta wraz z wiekiem, zwłaszcza w przypadku kobiet, to około jeden na trzy zgony z powodu chorób układu krążenia występuje przedwcześnie u osób poniżej 70. roku życia".
„Zasięganie porad dotyczących zmian stylu życia i hormonalnej terapii zastępczej w okresie okołomenopauzalnym pozwala kobietom na utrzymanie zdrowego układu sercowo-naczyniowego".
%5B1%5D.jpeg)
Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (CVD)
CVD może rozwijać się niezauważalnie latami i występuje częściej u osób, które:
• mają bliskiego krewnego chorego na CVD,
• wywodzą się z mniejszości narodowych i grup etnicznych: regionu Azji Południowej i osób czarnoskórych.
• chorują na przewlekłe schorzenia jak cukrzyca.
„Nie jesteście w stanie zmienić historii swojej rodziny ani pochodzenia etnicznego” – dodaje dr Craven. „Ale możecie ograniczyć inne czynniki ryzyka zachorowania, jak palenie i nadwaga, spożywanie tłuszczów nasyconych, cukru i soli, nadmiar wypijanego alkoholu i brak wystarczającej ilości ruchu".
Wszystkie te czynniki zwiększają również ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.
„Łatwo jest bagatelizować potrzebę aktywności fizycznej, ale może ona zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia nawet o 35 procent, a cukrzycę typu 2 o 40 procent” – mówi dr Craven.
„Dorośli (18-64 lata) powinni wykonywać aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności przez 150 minut tygodniowo (to wystarczająca ilość do zmiany oddechu na głębszy i wydajniejszy) lub 75 minut o dużej intensywności".
„Nie musisz zapisywać się na siłownię. Może to być wyjście na spacer lub pływanie, korzystanie ze schodów zamiast wind, noszenie zakupów do domu – liczy się każda minuta aktywności.
Zaleca się wypijanie w ciągu tygodnia nie więcej niż 14 jednostek alkoholu. Z kolei palenie zwiększa ryzyko wystąpienia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), raka płuca, miażdżycy, a także innych chorób układu krążenia".
Uzyskaj bezpłatne informacje NHS na temat kontroli stanu zdrowia
Bezpłatne badanie kontrolne stanu zdrowia przez NHS (NHS Health Check) dla osób powyżej 40. roku życia pomoże w identyfikacji tych czynników ryzyka, które umknęły waszej uwadze. Pozwoli to wam wprowadzić zasadnicze i pozytywne zmiany w stylu życia, a w razie potrzeby - podjąć odpowiednie leczenie.
Badanie to zawiera:
Kontrolę ciśnienia tętniczego krwi - około jednej trzeciej dorosłych w Wielkiej Brytanii ma wysokie ciśnienie krwi, zwiększające ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Zwykle nie daje objawów, a nieleczone może uszkodzić serce oraz inne narządy i naczynia. W normie uznaje się ciśnienie krwi pomiędzy 90/60 mmHg i 120/80 mmHg. Każdej osobie powyżej 40. roku życia zaleca się badanie ciśnienia krwi co najmniej raz na 5 lat, natomiast osoby z wysokim ciśnieniem krwi powinny badać się przynajmniej raz w roku. Regularne monitorowanie ciśnienia krwi codziennie rano i wieczorem pozwoli wam zebrać pomiary z całego tygodnia, możesz dokonywać odczytów raz na tydzień i skonsultować je z lekarzem lub farmaceutą.
Badanie cholesterolu - wysoki i bardzo wysoki poziom cholesterolu może gromadzić się w ścianach tętnic, zwiększając ryzyko zawału serca lub udaru mózgu. Za zwiększony poziom cholesterolu i ryzyko chorób naczyniowo-sercowych odpowiada m. in. nadwaga, nieprawidłowa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukier oraz palenie tytoniu.
Opieka farmaceutyczna
W lokalnych aptekach możecie uzyskać pomoc farmaceutyczną w zapobieganiu chorobom, a także w ich leczeniu. Niektóre z nich umożliwiają skontrolowanie ciśnienia krwi i cholesterolu, pomagają w rzuceniu palenia lub ograniczeniu spożycia alkoholu wszystkim dorosłym. Sprawdźcie, które z usług farmaceutycznych są dostępne w aptekach w waszej okolicy pod adresem: www.nhs.uk/find-a-pharmacy
Zminimalizuj ryzyko wynikające z innych schorzeń
Do schorzeń zwiększających ryzyko chorób układu krążenia zalicza się cukrzycę typu 1 i typu 2, trudności w uczeniu się lub ciężkie zaburzenia psychiczne oraz choroby, za którymi stoją przewlekłe stany zapalne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów.
„W tym przypadku szczególnie ważne jest proaktywne dbanie (z wyprzedzeniem) o swoje zdrowie”– mówi dr Craven.
„Niestety, sprawność w poruszaniu się lub leki mogą utrudniać osiąganie celów w drodze do zdrowia. Rutynowe, profilaktyczne wizyty u lekarza i oferowane dodatkowe badania lekarskie pomogą Państwu uniknąć powikłań związanych z rozwojem choroby."
Każda osoba z trudnościami w przyswajaniu wiedzy (z obniżoną zdolnością intelektualną i trudnościami w wykonywaniu codziennych czynności) powinna zostać wpisana do rejestru osób z upośledzeniami, prowadzonym przez lekarza pierwszego kontaktu i uzyskać możliwość corocznego badania stanu zdrowia od 14. roku życia. Jeśli wy lub osoba, którą się opiekujecie, macie trudności w przyswajaniu wiedzy, możesz poprosić swoją przychodnię lekarską o sprawdzenie czy figurujecie w jej rejestrze i upewnić się, że otrzymacie pomoc.
Osoby w wieku 14 lat lub starsze, które cierpią na poważną chorobę psychiczną, taką jak choroba afektywna dwubiegunowa lub psychoza, również powinny zostać zaproszone na badanie kontrolne stanu zdrowia fizycznego
Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca jest poważną chorobą upośledzającą działanie ludzkiego organizmu, prowadzącą do możliwej do uniknięcia utraty wzroku. Jest też główną przyczyną niewydolności nerek, amputacji i wielu rodzajów nowotworów. Osoby z cukrzycą nie są w stanie wytworzyć żadnej lub wystarczającej ilości insuliny, aby ich organizm mógł samodzielnie regulować poziom glukozy we krwi, przez co bywa on zbyt wysoki lub niski.
• Cukrzycy typu 1 nie można zapobiec i wymaga leczenia przez całe życie.
• Cukrzyca typu 2 wynika głównie ze stylu życia.
Odwracanie i zapobieganiu cukrzycy typu 2
Najbardziej narażone na rozwój cukrzycy typu 2 są osoby starsze, w rodzinach których występowała cukrzyca albo u których czasie ciąży występowała cukrzyca ciążowa. Częściej występuje ona także wśród osób czarnoskórych i o pochodzeniu południowoazjatyckim.
Przyczyną rosnącej zachorowalności na cukrzycę typu 2 jest przede wszystkim współczesny, niezdrowy tryb życia, prowadzący do nadwagi i otyłości.
„Utrzymanie prawidłowej wagi ciała, zadbanie o codzienną aktywność fizyczną, dokonywanie zdrowszych wyborów żywieniowych, pomoże zapobiec lub nawet doprowadzić cukrzycę typu 2 do remisji i zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia” – mówi dr Craven.
.jpg)
Tak właśnie zrobił mieszkający w Luton Hugh Orridge (na zdjęciu), korzystając z programu zapobiegania cukrzycy NHS Healthier You Diabetes Prevention Programme, na podstawie skierowania, wystawionego przez jego przychodnię lekarską.
54-latek wyznał: „Moje ciśnienie krwi jest teraz w idealnym przedziale.”
„Straciłem 15 cm w pasie, lepiej śpię, czuję się spokojniejszy i mogę cieszyć się większą ilością czasu spędzonego z rodziną.
Ogromną radość sprawiło mi ponadto nawiązanie koleżeńskich relacji z uczestnikami programu. Mieliśmy wspólne cele i doświadczenia.”
„Dzięki zdobytej podczas programu wiedzy ograniczyłem spożycie cukru i soli i częściej spaceruję. Wywołało to również pozytywne wrażenie na mojej rodzinie. Poleciłbym to każdemu".
Badania okulistyczne u diabetyków
Okulistyczne badania przesiewowe dla diabetyków są ważne, ponieważ pomagają zapobiegać utracie wzroku. Osoby chore na cukrzycę są narażone na ryzyko uszkodzenia wzroku wywołane przez retinopatię cukrzycową. Badania mogą wykryć objawy zanim pacjent sam zauważy zmiany w widzeniu. Retinopatia cukrzycowa jest chorobą wtórną cukrzycy. U osób dotkniętych tym schorzeniem wysoki poziom cukru we krwi uszkadza siatkówkę, przez co pogarsza się ich wzrok.
Więcej informacji na temat programu badań przesiewowych oczu u chorych na cukrzycę (NHS Diabetic Eye Screening Programme) znajdziecie tutaj
Sezonowe szczepienia
Osoby cierpiące na problemy układu sercowo‑naczyniowego, cukrzycę lub inne schorzenia, są bardziej narażone na poważne choroby spowodowane zakażeniem wirusami. Jeśli cierpicie na jedną z tych chorób, prawdopodobnie będziecie zakwalifikowani do bezpłatnych szczepionek z NHS przeciwko grypie i Covid-19 wraz z osobami przebywającymi w domach opieki, w wieku 65 lat i starszymi, w ciąży, mającymi 12 lat i starszymi oraz osobami mającymi kontakt domowy z osobą z osłabionym układem odpornościowym, będącymi w wieku 16 lat i więcej, z nieopłacanymi i profesjonalnymi opiekunami oraz pracownikami służby zdrowia z pierwszej linii frontu i z opieki społecznej.
Lokalne przychodnie NHS zapraszają osoby kwalifikujące się do zaszczepienia się przeciwko Covid-19 i grypie od 11 września – oczekujcie zatem zaproszenia. Od 18 września zostaną otwarte krajowe serwisy, umożliwiające rezerwację wizyt przez internet.
Więcej informacji uzyskacie na stronie: www.nhs.uk/seasonalvaccinations
Ważne jest, abyście przyjęli obie szczepionki. Dzięki temu zapewnicie sobie ochronę zimą - w najbardziej sprzyjający rozprzestrzenianiu się wirusów czasie.
Nawet jeśli już wcześniej otrzymaliście szczepionkę lub chorowaliście na grypę lub Covid-19 - podtrzymajcie tę ochronę, ponieważ zanika ona z biegiem czasu, zmieniają się też wirusy.
Dalsze wsparcie
Aby uzyskać pomoc w rzuceniu palenia, skorzystaj ze strony internetowej NHS Better Health, lub bezpłatnej krajowej infolinii dla osób chcących zaprzestać palenia (Smokefree National Helpline) dzwoniąc pod 0300 123 1044.
Zapytaj w swojej przychodni lub farmaceutę w aptece o program NHS (NHS Digital Weight Management), który pomaga osobom cierpiącym na otyłość i cukrzycę, nadciśnienie tętnicze lub jedno i drugie.
Sprawdź swoje ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, korzystając z bezpłatnych narzędzi na stronie: Diabetes UK Know Your Risk Tool
Informacje na temat wsparcia w pokryciu kosztów leków na receptę uzyskacie na stronie internetowej NHS oraz telefonując pod numer 0300 330 134 (Infolinia NHS: NHS Help with Health Costs).
