Co to są szczepionki?
– Szczepionka to coś, co uczy nasz układ odpornościowy rozpoznawania wirusa i obrony przed nim” – mówi dr Palmer, profesor nadzwyczajny ds. immunologii oraz sekretarz ds. edukacji i kariery w Brytyjskim Towarzystwie Immunologicznym.
„Różne szczepionki pomagają wytrenować organizm do obrony przed różnymi chorobami. Kiedy więc zachorujesz, twój układ odpornościowy wytworzy przeciwciała i komórki potrzebne do pozbycia się bakterii lub wirusów, które powodowały chorobę”. Może to oznaczać, że nie zachorujesz – a nawet jeśli, to choroba okaże się nie tak poważna, jak mogłaby, gdyby twój układ odpornościowy nie był wzmocniony szczepionką.
Skąd wiemy, że szczepionki są bezpieczne?
Nichole, doświadczona pielęgniarka NHS w Londynie, wyjaśnia: „Szczepionki działają na różne sposoby i mają różne składniki. Wiele, w tym szczepionka przeciwko Covid-19, nie zawiera żywego wirusa. Nie ma więc ryzyka „złapania” covidu w czasie iniekcji lub przekazania go innym. Niektóre osoby odczuwają ból ramienia po zastrzyku lub mogą doznać po nim uczucia zmęczenia lub bólu głowy, ale wszelkie doledliwości oraz skutki uboczne są zwykle łagodne i na ogół nie trwają długo.
Pełną listę składników konkretnej szczepionki można znaleźć na stronie internetowej Agencji Regulacyjnej ds. Leków i Produktów Opieki Zdrowotnej. Wszystkie szczepionki stosowane w Wielkiej Brytanii przeszły serię rygorystycznych testów na tysiącach osób – w różnym wieku, o różnej płci i pochodzeniu – zanim zostały zaoferowane ogółowi społeczeństwa.
Dr Palmer wyznał, że innym, często zadawanym mu pytaniem jest to, w jaki sposób szczepionki przeciwko Covid-19 zostały opracowane szybciej, aniżeli inne. „Z uwagi na ogólnoświatowe zapotrzebowanie na szczepionkę, wszyscy zaangażowani w regulację leków zdecydowali o szybszym przeprowadzeniu procesu zatwierdzania i samych testów”.
„Innym, ważnym czynnikiem wpływającym na przyspieszenie wprowadzenia szczepionek na rynek, była wystarczająca wiedza naukowców o koronawirusie i o sposobie zwalczania go. Nie rozpoczynano zatem prac „od zera”, bazowano na informacjach wcześniej już udostępnionych naukowcom”.
Szczepionka Covid-19 uratowała wiele ludzkich istnień, ale wirus nadal może wywoływać u ludzi poważne choroby. Dlatego upewnij się, że Ty i Twoja rodzina otrzymacie pełną ochronę, jakiej potrzebujecie.
Czy szczepionki są nowe?
Szczepionki są stosowane od wieków. Pierwsza na świecie szczepionka, ta przeciwko ospie, została wprowadzona w 1796 roku. Z kolei ostatni znany przypadek zachorowania na ospę miał miejsce w 1977 roku. Szczepionki chroniły nas również przed polio i odrą, które powodowały o wiele więcej zgonów. Eksperci informują, że poprawiły one nasze zdrowie na całym świecie i uratowały więcej istnień ludzkich niż jakakolwiek inna ochrona zdrowia poza dostępem do bieżącej wody.
Czym są szczepienia dla podróżujących?
Niektóre kraje wymagają przed wjazdem dowodu szczepienia przeciwko określonym chorobom. Na przykład gdzieniegdzie wymagany jest dowód szczepienia przeciwko żółtej febrze, zwłaszcza jeśli podróżujesz z kraju, w którym istnieje ryzyko zachorowania na żółtą febrę. Informacje o wymogach, związanych z wjazdem do danego kraju, znajdują się w witrynie internetowej gov.uk.
Nichole mówi: „Aby były skuteczne, niektóre szczepienia najlepiej wykonać kilka tygodni przed podróżą. Należy też pamiętać o rozmowie z lekarzem rodzinnym o wszelkich lekach, które należy ze sobą zabrać. Dobrze jest też upewnić się, że nasze ubezpieczenie na wakacje jest aktualne”.
Jakie inne szczepienia są w ofercie?
– Oprócz szczepionek związanych z podróżą, mogą istnieć rutynowe szczepionki, o których Ty lub członek Twojej rodziny mogliście zapomnieć, jak choćby szczepionka oferowana osobom po „70” (w celu ochrony przed półpaścem) lub szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce (oferowana dzieciom i dorosłym) – mówi Nicole.
„Porozmawiaj ze specjalistami ze swojej przychodni lekarskiej, jeśli nie masz pewności, czy Ty, Twoje dzieci lub inny członek rodziny mieliście wszystkie rutynowe szczepienia lub aby zarezerwować te, które pominęliście. Ważne jest również, aby mieć wszystkie oferowane dawki, by zapewnić sobie najlepszą ochronę”.
– W przypadku dzieci – radzi dr Palmer – innym sposobem sprawdzenia, jakie szczepienia zostały wykonane, jest przeczytanie karty zdrowia dziecka, znanej również jako „czerwona książeczka”. Pełna lista szczepień wykonywanych przez NHS wraz z terminami ich wykonania dostępna jest na stronie internetowej NHS”.
Czy nie jest za późno, aby chronić się przed Covid-19?
Nie. Masz czas do 30 czerwca 2023 r., aby otrzymać szczepionkę przeciwko Covid-19, jeśli:
• miałeś tylko jedno szczepienie przeciwko Covid-19 lub nie miałeś go wcale.
• nie otrzymałeś jeszcze wiosennej szczepionki i masz ponad 75 lat, 5 lat lub więcej i masz osłabiony układ odpornościowy lub mieszkasz w domu opieki dla osób starszych.
Najważniejsze, by szybko działać – od lipca szczepionka na Covid-19 będzie oferowana tylko osobom o zwiększonym ryzyku zachorowania na wirusa.
Dlaczego niektóre szczepionki podaje się więcej niż jeden raz?
– Niektóre szczepienia, takie jak szczepionka przeciwko Covid-19 i MMR (chroniąca przed odrą, świnką i różyczką), są podawane w więcej niż jednej dawce. Dodatkowa dawka szczepionki – lub dawka przypominająca – zapewnia długotrwałą ochronę przed poważnym zachorowaniem na określoną chorobę – mówi dr Palmer.
– Może to wynikać z dużego prawdopodobieństwa zaniku naszej odporności na określony wirus lub może się zmienić sama choroba, dlatego oferowana jest inna szczepionka, która lepiej radzi sobie z wirusem. Stąd też na przykład szczepionka przeciwko grypie jest oferowana osobom uprawnionym co roku”.
Aby zarezerwować szczepionkę przeciwko Covid-19, większość osób może skorzystać z aplikacji NHS lub dokonać rezerwacji online na stronie nhs.uk/COVIDVaccination, lub zadzwonić pod numer 119. Aby uzyskać poradę na temat innych szczepień, które pominąłeś Ty, Twoje dziecko lub inny członek rodziny – porozmawiaj ze swoim lekarzem rodzinnym.
Aby dowiedzieć się więcej o tym, jak działają szczepienia, obejrzyj animację z udziałem dr. Donalda Palmera (zobacz animację)
Mój wybór szczepionki – pielęgniarka Toyin Oladotun
„Jako pielęgniarka byłam podekscytowana, kiedy zaczęliśmy podawać ludziom szczepionkę chroniącą ich przed Covid-19. Ale w tym samym czasie wokół tego wydarzenia krążyło wiele opowieści, którym towarzyszył strach. Dlatego też przypominałam sobie własne doświadczeniami ze szczepienia innych ludzi i przetwarzałam wszystkie zebrane w ich trakcie dane, zanim przyjęłam pierwszą dawkę. Uznałam, że szczepienie jest najbezpieczniejszym sposobem ochrony mnie, moich bliskich i pacjentów przed wirusem.
Jako czarnoskóra kobieta rozumiem historyczne i głęboko zakorzenione obawy związane ze szczepieniami lub strachem przed igłami. Ale możemy porozmawiać z Tobą o Twoich wyborach dotyczących szczepień i uczuciach związanych ze szczepieniami, bez osądzania. Mogę również zaświadczyć o osobach, które zaszczepiłam”.
Jeśli nie byłeś szczepiony przeciwko Covid-19 lub miałeś tylko jedno szczepienie, masz jeszcze czas, aby zadać pytania dotyczące szczepienia, abyś mógł podjąć odpowiednią dla siebie decyzję przed 30 czerwca.
