Emerytura państwowa
British state pension, czyli emerytura państwowa, odprowadzana jest obowiązkowo w ramach National Insurance i każda osoba zatrudniona lub samozatrudniona ma obowiązek opłacać składkę. Wyjątek stanowią tu obecni emeryci, którzy nadal kontynuują pracę, gdyż pobieranie emerytury automatycznie uniemożliwia odprowadzanie dodatkowych składek, co również oznacza, że lata te nie wliczają się już w staż emerytalny.
Od kwietnia 2016 roku zostały wprowadzone nowe zasady dotyczące emerytur. Dotyczą one kobiet urodzonych po 6 kwietniu 1953 i mężczyzn urodzonych po 6 kwietniu 1951. Do kwietnia 2010 roku obowiązywał wiek emerytalny: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Od listopada 2018 będzie obowiązywał jednakowy wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn, który później będzie wzrastał do 66 lat do października 2020 i 67 lat do kwietnia 2028.
Wysokość pełnej emerytury, według nowych zasad otrzymywanej po 35 latach pracy, na rok 2017/2018 wynosi £159.55 na tydzień. Indywidualne emerytury zależą od ilości przepracowanych lat, ale już nie od wysokości dochodów. Osoby, które mają mniej niż 10 lat składek ubezpieczeniowych nie są uprawnione do żadnej emerytury. Wyjątkiem jest sytuacja, że pracowały w innym kraju unijnym i są w stanie to udokumentować w momencie składania wniosku emerytalnego. W takiej sytuacji lata składkowe z jednego lub więcej krajów unijnych będą doliczone do lat brytyjskich. Nie zapominajmy, że minimum 10 lat składkowych konieczne jest, żeby w ogóle ubiegać się o emeryturę, ale to ilość tych lat (do 35 lat łącznie) wpłynie na kwotę emerytury, więc jeśli mamy wypracowane 12 lat, otrzymamy proporcje kwoty £159.55 – w naszym przykładzie będzie to około £53 na tydzień.
Na przykład, jeżeli w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego mamy tylko 7 lat składkowych w Wielkiej Brytanii, nie przysługuje nam żadna emerytura. Natomiast jeśli wykażemy, że pracowaliśmy 2 lata w Niemczech i trzy w Hiszpanii, lata się sumują i emerytura będzie dla nas dostępna – w naszym przykładzie mamy 12 lat składkowych.
Za każdy rok składkowy otrzymuje się przeciętnie 1/35 pełnej kwoty emerytalnej, czyli około £4.45 tygodniowo. W momencie osiągniecia wieku emerytalnego każdy ma możliwość jej odroczenia. Dzięki temu możemy zwiększyć kwotę wypłacanej emerytury. Odroczenie o jeden rok podnosi nam kwotę emerytury o 5.8% Czyli o około £4.45 tygodniowo.
Emerytury można otrzymywać z więcej niż jednego kraju jednocześnie. Nie są one łączone i wypłacane są na podstawie lat przepracowanych w danym kraju. Oczywiście oznacza to, że w takim układzie te emerytury pobierane niezależnie nie będą wliczane do lat składkowych w Wielkiej Brytanii. Oznacza to, że w momencie uzyskania wieku emerytalnego obowiązującego w Polsce, i przy założeniu, że uzyskaliśmy tam dostateczną ilość lat składkowych i polska emerytura nam przysługuje, możemy złożyć wniosek do ZUSu i pobierać polską emeryturę jednocześnie kontynuując pracę w UK. Wynika to z różnicy wieku emerytalnego między krajami unijnymi (np. w Polsce wiek emerytalny jest niższy).
Składki dodatkowe odprowadzane przez pracodawcę – Automatic Enrolment
Od 2016 wszyscy pracodawcy objęci są obowiązkiem prowadzenia dodatkowego systemu składek emerytalnych (Automatic Emrolment, lub auto-enrolment w skrócie), choć pracownik ma prawo wypisać się z tego systemu na własne życzenie. Obowiązek zagwarantowania tego filaru dotyczy wszystkich pracodawców, którzy zatrudniają osoby po 21 roku życia, ale przed emeryturą. Auto-enrolment opiera się na kwocie bazowej wypłaty, z której wyliczane są składki minimalne: do kwietnia 2018 pracodawca i pracownik wpłacają 1%; między kwietniem 2018, a 2019 składki rosną do 2% dla pracodawcy i 3% dla pracownika, a po kwietniu 2019 składki muszą wynosić minimum 3% i 5% właściwie. Rzecz jasna, w zależności od miejsca pracy, pracodawca może zaoferować wyższe składki, ale nie ma prawa oferować niższych.
Pamiętajmy, że ten filar jest obowiązkowy dla wszystkich osób i firm zatrudniających personel na umowę i choć pracownik może zrzec się tego dodatkowego ubezpieczenia emerytalnego, nie może być go pozbawiony – pracodawcom grożą bardzo wysokie grzywny, więc warto się upewnić czy nie mamy tego obowiązku w stosunku do naszych pracowników!
Składki dodatkowe nieobowiązkowe
Odpowiednikiem polskiego tzw. trzeciego filaru są dodatkowe systemy ubezpieczeń emerytalnych. Zasada ich działania jest taka sama jak w filarze opisanym powyżej, tyle że jest to benefit zależny od miejsca pracy, więc nieobowiązkowy. Zaczynając zatrudnienie u nowego pracodawcy powinniśmy być poinformowani o możliwości podjęcia tego dodatkowego w ramach standardowej procedury
Praca po przejściu na emeryturę
Po przejściu na emeryturę można kontynuować zatrudnienie. Uzyskane dochody z pracy nie mają wpływu na wysokość emerytury. Należy jednak pamiętać, że kwota emerytury podlega opodatkowaniu. Oznacza to, że jeśli zdecydujemy się kontynuować pracę w dowolnej formie (jako zatrudnieni lub samozatrudnieni), w związku z czym mamy obowiązek rozliczać się z urzędem skarbowym (HMRC), jesteśmy zobowiązani podawać emeryturę jako dochód.
Pension Credit
Osoby które otrzymują niską emeryturę i nie posiadają żadnych innych dochodów lub te osoby których dodatkowe dochody są bardzo niskie, mogą starać się o tzw. Pension Credit. Jest to zasiłek wypłacany tylko na terenie Wielkiej Brytanii dla osób o niskich emeryturach w celu wyrównania dochodów do najniższej kwoty uznanej za niezbędną do przeżycia. Pension Credit związany jest kosztami życia w Wielkiej Brytanii i z tego względu może być wypłacany wyłącznie osobom stale zamieszkującym UK. W obecnym roku budżetowym wysokość dochodu minimum to £159.35 dla osoby samotnej lub £243.25 dla pary (ma to zwłaszcza znaczenie w tych małżeństwach, gdzie jeden z małżonków nie ma żadnej emerytury lub jest ona bardzo niska). Na przykład, osiągnąwszy wiek emerytalny dostajemy £137 tygodniowo i nie mamy żadnego innego dochodu. W takiej sytuacji nasz Pension Credit wyniesie £12.35 tygodniowo.
Na wysokość Pension Credit mają wpływ wszystkie czynniki i zmiany w sytuacji finansowej osoby zainteresowanej. Bardzo istotne jest, żeby zadeklarować wszystkie dochody z dowolnego źródła oraz nieruchomości posiadane w Unii Europejskiej. Takie dochody to emerytura pobierana z innego kraju, dochody z wynajmu nieruchomości, prywatne emerytury, znaczne oszczędności i tak dalej. Penison Credit może być odebrany i nakaz zwrotu wypłat wydany, jeśli urząd skarbowy (HMRC) dopatrzy się, że biorca świadczenia nie zadeklarował wszystkich dochodów. Kwota zwrotu może być bardzo wysoka, więc warto się upewnić, że ujawniamy całą sytuację finansową. Na przykład, z naszej praktyki wiemy, że czasami osoba wnioskująca może zapomnieć o jakimś dochodzie, ponieważ jest on bardzo niski, lub uznać go za nieistotny. Jeżeli dochody nieujawnione łącznie dają kwotę powyżej £159.35 dla osoby samotnej lub £243.25 dla pary, będziemy zobowiązani do zwrotu całej kwoty Pension Credit jaką dostaliśmy. Logicznie, może być to proporcja tej kwoty jeśli nasze dodatkowe dochody były mniejsze. Z tego względu w naszym interesie jest natychmiast powiadamiać HMRC o wszelkich zmianach w naszej sytuacji finansowej.
Z uwagi na to, że dochody dodatkowe, takie jak emerytura pobierana z Polski o ile jest dostatecznie niska, muszą ulec przeliczeniu walutowemu. Duże wahania kursu walut mogą więc mieć wpływ na to, czy będziemy kontynuować otrzymywać Pension Credit czy nie. Na przykład, w czerwcu 2016, po referendum w sprawie wyjścia UK z UE, funt stracił 20% wartości – czyli, innymi słowy, polski złoty nabrał 20% wartości. Wielu polskich emerytów pobierających emerytury z Polski utraciło wtedy Pension Credit, ponieważ polskie świadczenia stały się nagle 20% bardziej „wartościowe”.
Inne zasiłki i dopłaty
Emeryci o niskich dochodach, w zależności od konkretnej kwoty, mogą ubiegać się o dodatek mieszkaniowy (Housing Benefit) oraz redukcje kwoty podatku komunalnego (Council Tax Reduction). Ponadto, osoby po 60 roku życia uzyskują prawo do bezpłatnych leków oraz badania wzroku, a w niektórych sytuacjach również do redukcji kosztów leczenia dentystycznego.
Osoby, które urodziły się przed 5 sierpnia 1953 (w roku budżetowym 2017/18) otrzymują również zimowy dodatek opałowy (Winter Fuel Payment), który w zależności od wieku i sytuacji indywidualnej, wynosi miedzy £100 a £300 i jest wypłacany raz, między listopadem a grudniem. W sytuacji, gdy temperatura dobowa spada poniżej zera stopni i utrzymuje się na tym poziomie przez co najmniej siedem dni z rzędu, możemy otrzymać dodatek zimowy (Cold Weather Payment) przy założeniu, że pobieramy Pension Credit lub inne niektóre zasiłki – dodatek zimowy wynosi £25 i wypłacany jest każdorazowo, gdy wystąpi spadek temperatury wspomniany wcześniej.
Osoby starsze otrzymują też redukcję kosztów transportu publicznego. W przypadku transportu lokalnego autobusowego, wnioskujemy o bus pass po 60 roku życia. W Londynie cała sieć transportu objęta jest freedom pass na tej samej zasadzie. Różnego rodzaju redukcje dodatkowe mogą być dostępne w innych miastach, więc warto sprawdzić tam, gdzie mieszkamy. Koleje oferują jednorazowy zakup Karty Seniora (Senior Railcard), która daje duże upusty w cenie biletów. Podobną ofertę znajdziemy u narodowego przewoźnika autokarowego National Express (Senior Coachcard).
Co po Brexicie?
Emerytury wypracowane przez lata pracy w Wielkiej Brytanii są naszą własnością, więc nie oczekuje się, żeby naszym składkom coś groziło. Nie wiemy natomiast jak będzie wyglądać sytuacja uznawalności i wliczania lat składkowych nabytych w krajach unijnych. Nie wiem też w jakim stopniu będziemy mieć prawo do dodatków zasiłków, co dotyczy głównie osób przybyłych po Brexicie – dostępność systemów socjalnych jest ważnym obszarem negocjacji.
Barbara Drozdowicz (East European Resource Centre)
CZYTAJ TEŻ
Brytyjskie paszporty podrożeją
Napisz komentarz
Komentarze